Kitap Özetleri

2015 Yılında Okuduğum Kitaplar ve Kısa Kitap Özetleri (İnşallah bir gün yeni okuduklarımı da gireceğim...)

1. Sadece Aptallar 8 Saat Uyur - Erdal Demirkıran / Kashna Yayınevi

Erdal Demirkıran, insanların hayatlarının 3'te 1'ini yastığa bağışlamaması gerektiğini, bunun aptallık olduğunu iddia ediyor. Uyku fizyolojisine ve gerçek örneklere dayalı bir hikayeyle de iddiasını savunuyor. Daha az uyuyup hayatınızı değiştirebilir misiniz (benim hedeflerim arasında) bilmem ama uyumak ve uyanmak üzerine herkesin uygulayabileceği tavsiyelerime göz atabilirsiniz. Kitabın yazı karakteri kötü ama hızlıca okunacak kadar da seyrek yazılmış.

2. Küçük Prens- Antonie de Saint-Exupery / Can Çocuk Yayınları

Son zamanların popüler (resimli) çocuk kitabı Küçük Prens'i de listeye ekleyerek Ocak ayını kurtardım ama gerçekten okunması gereken güzel bir hikaye, kitabın özetini bile yazdım. Şöyle bir alıntı yapayım; "İnsanlar hızlı trenlere biniyorlar ama ne aradıklarını bildikleri yok. Koşuyor, heyecanlanıyor, dönüp duruyorlar. İnsan ancak yüreğiyle baktığı zaman gerçeği görebilir. Gerçeğin mayası gözle görülmez." Yazı karakteri güzel, sayfalar yazarın resimleriyle bezenmiş. Tek eksisi sayfaların aşırı beyazlığı olabilir.

3. Candide ya da İyimserlik - Voltaire / Araf Yayınları

Voltaire'in Alman Filozof Leibniz'in iyimserlik felsefesini yermek için yazdığı bir hikaye/roman. Saf, temiz ve her şeyden habersiz Candide, hocasının iyimserlik felsefesine sahip bir şekilde ülkesinden kopar ama oradan oraya savrulurken gördüğü kötülüklerin ardı arkası gelmez. Sonunda huzuru İstanbul'da bir yaşlı bir adamda bulur. Cep kitabı kadar küçük değil ama ince uzun bir kitap yapmış Araf Yayınları. 2014 basımı, gayet kolay okunuyor. Sonunda bazı notlar var ama bu notları kitabı bitirirken farkettim. Çünkü sayfalarda atıf yapıldığını göremedim. Kitaba başlarken veya ilerlerken göz almanızda fayda var. (Hasan Başusta'nın tavsiyesiydi.)

4. Şeyh Şamil - Sadullah Aydın / Beka Yayınları

Kafkasya'yı Kafkasya yapan en önemli isimlerden biri olan Şeyh Şamil'i anlatıyor. Ruslarla 25 yıl savaşan Kafkas Kartalı'nın annesini idamla yargılayacak kadar adil, kararlı, cesur ve dindar kimliğini ortaya koyuyor. Gerçek olayların yazarın hayal kurgusuyla anlatıldığını sanıyorum. Kitap tam bir biyografi olmayıp belli bir dönemi anlattığı için Şeyh Şamil'in 10 yıllık esirliğinden bahsetmiyor. Şeyh Şamil izin alarak gittiği hacda, Medine'de vefat ediyor. Cennet-ül Baki'ye gömülmüş olması verdiği mücadeleye bir lütuf gibidir.

5. Kendini Aramak - İhsan Fazlıoğlu / Papersense Yayınları

Son zamanlarda tarihi-kültürel cahilliğimi en iyi yüzüme vuran kişilerden biri Prof. İhsan Fazlıoğlu oldu. Kendisi İstanbul Medeniyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde profesör. Felsefe-bilim tarihi ile matematik tarihi ve felsefesi üzerine yoğunlaşarak bu yapıların İslam-Anadolu Selçuklu-Osmanlı-Türk medeniyet tarihi içerisindeki gelişmelerini yazma kaynaklara dayanarak inceliyor. Kendini Aramak, Fazlıoğlu'nun Anlayış dergisinde yayımlanan 42 yazısından oluşan bir kitap. İnsanı, tabiatı, hayatı, bilgiyi ve inancı 'kendilik' arayışı içinde sorgulayan makaleler var. Fazlıoğlu kavramları derinlemesine ele alan biri olduğu için anlaması çok kolay olmayan, okurken zaman zaman sözlük kullandığım bir kitap oldu. Şurada ve burada kitaptan bir kaç şey paylaştım. İhsan Fazlıoğlu'nun kitapları Babil.com'un kardeş yayınevi Papersense Yayınevi'nden çıkıyor. Kitap tasarımları gayet güzel. İhsan Fazlıoğlu'nun diğer kitaplarına göz atmanızı tavsiye ederim.

6. Necmettin Erbakan ve Gümüş Motor - Sedat Özgür/ İlke Yayınları

Üsküdar Kitap Fuarı'nda denk geldiğim bir kitaptı. Türkiye'nin önemli siyasi karakterlerinden (veya dava adamlarından) Necmettin Erbakan'ın liderliğinde kurulan ilk dizel seri üretim motor fabrikasının kuruluşunu ve yaşananları anlatıyor. Neden saniyeleşemediğimizi, Marshall Yardımı'nın etkisini ve ülkenin durumunu ekonomik açıklıyor. Devrim arabasının talihsizliğini de bahsediyor. Kitapta anlatılan olaylar gazete küpürleriyle güçlendiriliyor. Kitabın sonunda br de küçük albüm var. Bir Nakşibendi tarikatı şeyhi olan Mehmet Zahit Kotku’nun Türkiye’nin kaderini değiştirebilecek Gümüş Motor fabrikasının kurulmasını teşvik etmesi oldukça dikkat çekici.

7. Sol Ayağım - Christy Brown / Nemesis Kitap

MEB'in 100 Temel Eser arasına aldığı bu kitap bir engellinin (?) gerçek hayat hikayesini anlatıyor. Her şeyi sol ayağıyla yapmaya alışkın olan Christy Brown'ın çocukluktan başlayan hikayesinde hem Christy için hem de Christy'den çok daha fazlasına sahip olan bizler için ibret verici detaylar var. Çocukluk, yalnızlık, acı, şükretmek  ve annelerin mükemmelliği üzerine bir şeyler okumak isterseniz bir solukta bitirebileceğiniz bir kitap. Christy'nin hayat hikayesi 1989'da filme de çekilmiş ve bir çok ödül almış. Bir de Christy'nin 2. kitabı Her Gün Hüzün var.

8. Dönüşüm - Franz Kafka / Antik Kitap

 "Gregor Samsa bir sabah kötü bir rüyadan uyandığında, kendini yatağında korkunç bir böceğe dönüşmüş olarak buldu." Bu ilginç cümleyle başlıyor kitap. Kendisi de ilginç bir adam olan Franz Kafka'nın ailemiz ve iş hayatımız üzerine yazdığı bir kara mizah eseri. Bence okuyucu düşünmeye çok fazla sevketmeyecek kadar basit anlatımlar var. Zaten kitap oldukça kısa ama Kafka'nın okurları için çok derin anlamlar yüklenebildiğini görmek zor değil. İnsanın mevcut sistem içindeki radikal değişimini ve bu değişime karşı gösterilen tepkileri farklı bir açıdan görmek isterseniz, bu kitabı alın.

9. Basılı Yakıt - Ömer Lütfi Mete

Yazar, senarist ve şair Ömer Lütfi Mete'nin eski bir kitabı olan Basılı Yakıt, 14 gerçek kesitin anlatıldığı bir kitap. Ömer Lütfi Mete'nin yazarlığa nasıl adım attığını, Türkiye'nin acı ama gerçek hallerini ve uzaklardan gelen Şeyh Şamil'in kısa bir hikayesini kitapta bulmak mümkün. Kitaptaki farklı hikayeleri buraya sığdırmak mümkün değil ama Ömer Lütfi Mete'nin bir başkasından aktardığı kısa bir paragrafa burada yer vermek istiyorum;

Hayat bir makaradır... Zaman ise bu makaranın içindeki iplik. Kimi bir iplikle şahane elbiseler diker. Kimi sadece sökük ve yamaları tamir eder... Bazıları da dişlerinin arasında kalan yemek artıklarını çıkarmak için bu ipliği kullanır... Hayat bu ipliktir... Hayat mukaddestir.

Ömer Lütfi Mete'yi Bizim Ev, Deli Yürek, Kurtlar Vadisi, Ekmek Teknesi gibi dizilerin senaristi veya Gülce adlı şiiriyle bilebilirsiniz. Hakkında yapılmış şöyle bir belgesel de var. Sözünün eri olmanın gereğini savunan nadir adamlardandı. 2009'da gitti.

10. Hacı Murat - Lev Tolstoy / Antik Kitap

“Bu öykünün bir kısmını bizzat yaşadım, bir kısmını olup bitenleri kendi gözleriyle görenlerden dinledim. Bir kısmını da hayalimde canlandırdım. İşte, boş kalan yerlerini hayalimde tamamladığım öykü budur.” Lev Tolstoy böyle diyor kitap hakkında. Hacı Murat, Şeyh Şamil zamanında yaşamış efsane bir Çeçen savaşçı olarak anlatılıyor. Önce Şeyh Şamil ile Ruslara karşı savaşan Hacı Murat, Çar'a hizmet etmek için Rusların safına geçiyor ve olaylar gelişiyor.

11. Malcolm X - Andrew Young / Kardelen

Kitabın arka kapağı El-Hacı Malik El-Şabaz'ı yani Malcolm X'i gayet iyi özetliyor; "Malcolm X, uzaklardaki karanlık bir kuyudan, zorlu, tehlikeli bir tırmanışla zemine, oradan da mümkün olan en yüksek noktaya erişmeyi başaran, hem kendi hayatını hem de öncülük ettiği mazlum insanların hayatını anlamlandıran, yaşadığı hayatı kendinden sonrakilere armağan edip güzel bir ölümle daha güzel bir hayata doğan garipti. Harlem caddelerinde siyah derili insanları zehirlerken göz yumulmuştu yaşamasına. Irkçı bir dine girip beyaz adama renginden dolayı ateş püskürürken, dinamitin üzerine ateşle giderken de öldürülmedi. Öldürülmesi için hakikatin ta kendisini söylemesi gerekiyordu. Onun adımları şimdi New York caddelerini sarsmıyor, esnetmiyor belki; salonlar da özlüyor onu şüphesiz... Hayatındaki yükselişi ölümden sonra da devam ediyor." Malcolm X hakkında 2012 Pulitzer ödüllü Manning Marable'ın yazdığı bir kitap da var. O büyük boy 592 sayfa. Bu ise cep boyunda ve 157 sayfa. Yani Malcolm'u anlatmak için küçük ama içerik açısından yine de etkileyici. Özellikle bölüm başlarındaki şiir ve alıntılar kitaba ayrı bir renk katmış.

12. Karahindiba - Sinan Sülün / SEL

Metin Üstündağ'ın tavsiyesini taşıyan kitapta Sinan Sülün'ün 3 hikayesi (Aralık, Mavi Pelikan, Karahindiba) yer alıyor. Her hikayede kendinizden bir şeyler bulmanız mümkün. Ama son hikayenin hayata dair farklı bir yüzleştirme sunduğunu ve etkili olduğunu söyleyebilirim. Hikayelerin genel olarak dramatik havada olması ağzınızı biraz ekşitebilir ve yazarın yeni kitaplarında iyimser, umur verici hikayelerle daha geniş kitlelere ulaşacağını umut ediyorum. (Hasan Başusta'nın tavsiyesi - 2)

13. Yusuf İslam, Konuşmalar - Adil Doğru

Adil Doğru tarafından hazırlanan kitap bir zamanların ünlü müzisyeni/şarkıcısı Cat Stevens'in müslüman olma hikayesini kendi konuşmalarıyla anlatıyor. Şöhret ve parayla tatmin olamayan Cat Stevens (Stephen Demetre Georgiou), Rum bir baba ve İsveçli bir annenin oğlu olarak dünyaya gelip, kardeşinin Kudüs'te İslam'la tanışmasından etkilenerek, okuyup araştırarak müslüman oluyor. (Wikipedia'da hayat hikayesine göz atabilirsiniz.) Yusuf İslam'ın gerek konuşmaları, gerekse sorulara verdiği yanıtlar kuru kuruya müslüman olmadığını net olarak gösteriyor. Bizim gibi müslümanlığı babadan, dededen alıp da yan gelip yatanlara dair güzel eleştirileri var. Müslüman olduktan sonraki çalışmaları ve hedefleri de etkileyici. Twitter'da bulduğum Yusuf İslam gençliğindeki idealist profilden biraz uzak gibi gözüküyor ama bu süreçte neler yaşadığını bilemiyoruz. Umarım ölmeden önce bir kitap yazarak bu boşluğu da doldurmamızı sağlar. Alıntı yapacak çok yer olduğu başka bir yazıya bırakıyorum. *İlgilenenler için bonus: Ateizm'den İslam'a uzanan hikayem

14. Aydın Despotizmi - Alev Alatlı

Arka kapağına aldanıp aldığım bu kitap hayal kırıklığı oldu desem yeridir. Çok güzel belgesellerini izlediğim Alev Alatlı, Veli Küçük'ün bir romanı üzerinden tespitlerde bulunuyor. Eleştirilen kitabı okumamanın verdiği eksiklik ve kavram tartışmaları arasında kitabı zoraki bitirdim ve maalesef buraya kitabın arka metninin küçük bir kısmından başka ekleyecek bir şeyim yok. "İstibdatın (despotizmin) sadece belirli ve bilinen kurumların tekelinde olmadığına, Türk düşünce hayatında muhtelif köşebaşlarında yerleşik aydınların "yeni"ye geçit vermeyen tekellerini ısrarla korumak gayreti içinde olduklarına, bu tutumun özgür düşünce filizlerinin hoyratça kopartılması ile sonuçlandığına, gençlerin üzerinde neredeyse sınıfsal nitelikli bir baskı yarattığına inanıyor, Türk düşünce yaşamını ve edebiyatını vesayetleri altında tutmaya çalışan bütün müstebitlere karşı çıkılması gerektiğini savunuyorum."

15. Yazmak Üzerine - Ernest Hemingway / 6:45 Yayınları

Kısa ve gösterişsiz yazı tarzıyla bilinen Ernest Hemingway'in yazarlık konusundaki görüşlerini ve tavsiyelerini aktaran bir kitap. Kitabın tanıtımı şöyle; "Dünya edebiyatının devi Hemingway, nasıl yazılacağından ve yazar olunacağından bahsediyor ! Hemingway'in mektupları, romanları, konuşmaları, basılmış ve basılmamış tüm metinlerinde yer alan yazmak ve yazarlık kavramı üzerine düşüncelerini bu kitap bir araya getiriyor. Bir yandan yazmanın köşebentlerini ve özünü irdeleyen ve sunan Hemingway, diğer yandan bir nevi "yazarlara tavsiyeler" reçetesini oluşturuyor -ve elbetteki kitap, Hemingway'in bir dünya büyüğü olmasının sırlarını taşıyor!" Bitirince altını çizdiğim yerleri detaylı olarak blogumda ve Medium'da paylaştım. Kitabı okumasanız da Hemingway hakkında Medium'daki şu yazıya göz atmanızı öneririm.

- Okuyorum -

1. Kapitalizm 24902 - Richard Branson / Optimist Yayınları

Kitabın tanıtım metninde şöyle yazıyor; "Yaşamlarımıza daha fazla anlam katarken aynı zamanda gurur verici işlere imza atmamız mümkün mü? Richard Branson, yeni bir vizyon geliştirmek ve bugün artık her an bir yenisiyle karşılaştığımız büyük fikirlerle atılım yapmak isteyen yeni nesil girişimcilere heyecan verici gerçeklerden bahsediyor. Kapitalizm 24902, iş dünyasına, mevcut işlerini dönüştürmeye, kapitalizmin geleceğine ve dünyanın bugün karşı karşıya olduğu meselelere ilgi duyan herkesin mutlaka okuması gereken bir kitap. "Şimdi önümüzdeki müthiş fırtınayı durdurmak için herkesin sesini ve enerjisini işin içine katması gerekiyor."